Tra Từ Điển Đạo Phật

là Tam Minh, là ba loại hành động tâm ý thức (ba pháp hay ba Trí Hạnh) không làm khổ mình, khổ người. Trí đức gồm có ba pháp sau đây:

1.- Pháp thứ nhất của Trí Đức là Túc Mạng Minh do tâm thức ghi nhớ lại nhiều đời nhiều kiếp của mình“Nhớ đến các đời sống quá khứ sai biệt, như một đời, hai đời và nhiều đời.

.”Người tu sĩ và người cư sĩ nào thể hiện được tâm thức (thức uẩn): nhớ đến nhiều đời, nhiều kiếp của mình trong quá khứ, là người ấy đang thể hiện “Trí Hạnh Túc Mạng Minh của mình ” (Trí Hạnh là hành động của Trí Đức, nên ở đây là chỉ cho hành động Túc Mạng Minh, chứ không phải là Tam Minh, nhưng phải hiểu Trí Hạnh là một hành động trong Trí Đức, không thể gọi Trí Đức là Túc Mạng Minh được, mà phải gọi Trí Đức là Tam Minh thì mới đúng nghĩa.

. (Ở đây, cần phải phân biệt cho rõ ràng. Trong thân chúng ta có ba thức để hiểu biết, suy tư và ghi nhớ nghĩ: a). Ý thức thuộc về sắc uẩn, có sự ghi nhớ, nhớ lại, suy tư và hiểu biết, nhưng bị hạn cuộc trong không gian và thời gian.

b). Tưởng thức thuộc về tưởng uẩn có sự tưởng nghĩ, ghi nhớ, nhớ lại không bị không gian và thời gian hạn cuộc, nhưng không được vô tận. c). Tâm thức thuộc về thức uẩn có sự ghi nhớ, nhớ lại vô cùng tận không bị không gian và thời gian hạn cuộc).

2.- Pháp thứ hai của Trí Đức là Thiên Nhãn Minh biết rõ nguyên nhân hoàn cảnh đương sống của chúng sanh tùy thuộc hạnh nghiệp “biết rõ rằng chúng sanh người hạ liệt kẻ cao sang, người đẹp đẽ kẻ thô xấu, người may mắn kẻ bất hạnh.

. đều do hạnh nghiệp của chúng, như vậy thuộc về Trí Đức của vị ấy”. là người ấy đang thể hiện “Trí Hạnh” Thiên Nhãn Minh của mình.

3.- Pháp thứ ba của Trí Đức làLậu Tận Minh, với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát “với sự đoạn tận các lậu hoặc, tự mình ngay trong hiện tại với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát như vậy thuộc về Trí Đức của vị ấy”.

người ấy đang thể hiện “Trí Hạnh” Lậu Tận Minh của mình. Lậu Tận Minh của mình, như Đức đã dạy: “Vị Thánh đệ tử nào với sự đoạn tận các lậu hoặc, tự mình ngay trong hiện tại với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát như vậy thuộc về Trí Đức của vị ấy”.